ADHTİ - 80. Fəxrlərimiz. Professor Hənifə Məmmədağa oğlu Abdullayev

18.12.2015

Görkəmli cərrah-hematoloq, professor Hənifə Məmmədağa oğlu Abdullayev 1923-cu ilin fevral ayının 7-də Lənkəran şəhərində anadan olmuşdur. 1949-cu ildə 2-ci Moskva Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra Moskva Mərkəzi Elmi Tədqiqat Hematologiya və Qanköçürmə İnstitutunda elmi fəaliyyətə başlamışdır. O, kliniki ordinatura dövründə hematologiya elminə yiyələnməsinə böyük maraq göstərmiş və eyni zamanda institutun aspiranturasına qəbul olunmuşdur. Bundan sonra Moskvada qalıb və institutun əməkdaşı kimi institutun elmi katibi və şöbə müdiri vəzifəsində çalışmışdır.

    1957-ci ildə namizədlik, 1967-ci ildə isə doktorluq dissertasiyalarını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş, professor adını almışdır və 1968-ci ildə Azərbaycana qayıtmışdır. Həmin ildə Ə.Əliyev adına ADHTİ-də hematologiya və qanköçürmə kafedrası təşkil olunmuş və professor Abdullayev H.M. kafedra müdiri vəzifəsinə təyin edilmişdir.
    O ömrünün sonunadək bu kafedranın rəhbəri olmuşdur. İlk gündən onun əsas məqsədi elmi və pedaqoji cəhətdən yüksək peşəkar kollektiv yaratmaq idi və professor bütün bacarıq və qüvvəsini bu işə sərf etmişdir.

    Bu gün fəxrlə deyə bilərik ki, onun tələbələri böyük klinikalarda, Respublikadan kənarda müvəffəqiyyətlə çalışırlar.

Professor H.M.Abdullayevin fəaliyyəti elmi-tədqiqat, pedaqoji və həkimlik işləri ilə məhdudlaşmırdı. Bunlarla yanaşı, o böyük ictimai və maarifçilik işləri aparırdı. Dəfələrlə müxtəlif dövlət orqanların və ictimai qurumların üzvi seçilmişdir.

1969-1979-cu illərdə isə Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Naziri təyin edilmiş və bu illərdə respublikamızın səhiyyəsinin təkmilləşməsində onun böyük əməyi olmuşdur.
Bu illərdə o, Azərbaycan Kommunist Partiyasının 28 və 29-cu qurultaylarının nümayəndəsi və üç çağırış Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. Professor Abdullayev H.M. elmi-pedaqoji fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilmiş, “Qızıl Əmək Bayrağı ordeni”, “Şöhrət Nişanı” və Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin fəxri fərmanları ilə təltif edilmişdir.

Professor Abdullayevin elmi-tədqiqat fəaliyyəti özünəməxsus genişliyi və məhsuldarlığı ilə seçilirdi. Xalqımızın görkəmli alimi olmaqla yanaşı, professor Abdullayev H.M. yüzlərlə ən ağır xəstələrə şəfa verən təkrarolunmaz təbib idi. Onun rəhbərlik etdiyi klinikada ilk dəfə olaraq irsi hemolitik anemiyalarda cərrahi müalicə aparılırdı.

Azərbaycanda onun rəhbərliyi altında ilk dəfə olaraq 1970-ci ildə Zaqafqaziya Elmi-Praktik Hemofiliya Mərkəzi yaradıldı və səhiyyənin aktual problemlərindən olan irsi hemoqlobinopatiyalara və hemofiliya xəstəliyinə dair çoxşaxəli elmi tədqiqat işləri aparılmağa başlandı. O, 1973-cü ildə SSRİ məkanında ilk dəfə “Hemofiliya” adlı fundamental, bütün həkimlərin stolüstü kitabı hesab olunan monoqrafiya çap etdirmişdir.

Professor H.M.Abdullayevin rəhbərliyi altında 1 doktorluq, 11 namizədlik dissertasiyası müdafiə olunmuş, 1 monoqrafiya, 9 metodik tövsiyə,4 səmərələşdirici təklif və 200-dən çox elmi məqalə çap edilmişdir.
Professor Abdullayev H.M. ilk dəfə olaraq ölkə patologiyası olan və irsi anemiyaların bir növü hesab edilən talassemiyalı xəstələrin kompleks müalicəsində splenektomiyanın effektliliyini isbat etmişdir. Professorun rəhbərliyi altında aparılmış elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri ABŞ, AFR, ADR, ÇSSR, Fransa, İran və s. ölkələrdə elmi simpozium, qurultay və konqreslərdə məruzə edilmişdir. Xarici ölkə alimləri onun elmi işlərinin nəticələrini bəyənib və daima yüksək qiymətləndirmişlər. Professor Abdullayev H.M. uzun illər Ümumdünya Hemofiliya Federasiyasının üzvü olmuş və orada ölkəmizi ləyaqətlə təmsil etmişdir.

Hörmətli dostlar!

Azərbaycanın və keçmiş Sovet məkanının qocaman ali tibb təhsil müəssisələrindən biri olan institutun saytına xoş gəlmisiniz.

Bizim institut 80 ildir ki, milli səhiyyənin, ümumilikdə ali tibb təhsilinin inkişafını, həkimlərin ixtisaslaşma və təkmilləşdirməsini müvəffəqiyyətlə təmin edir. İnstitut həkimlərin tibb təhsilində biliklərinin yüksəlməsi, fundamental təbabətin yeni nailiyyətlərinə yiyələnməsi, kliniki təcrübəyə diaqnostikanın müasir üsullarını tətbiq etməsinə nail olmağı öz üzərinə vəzifə kimi götürür. Bunlar da XXI əsrdə inkişaf edən təbabət elminin ayrılmaz atributları sayılır. İnstitutun ilk rektorları professor V.A. Tarnoqradski, M.M. Əfəndiyev və B.A. Ağayev olmuşdur. İnstitutun dirçəlməsində akademik Əziz Əliyevin böyük rolu olmuşdur. Kollektivin vəsadəti ilə Nazirlər Kabinetinin qərarı əsasında 1962-ci ildən institut onun adını daşıyır. Bu müddətdə M. Məmmədov, M.X. Yaqubov, S.M. Qusman, İ.İ. Lukov, S.Q. Şteyn, N.M. İsrafilova, P.P. Popov, S.İ.Vəlixan və s. kimi Azərbaycan təbabətinin istedadlı, yüksək ixtisaslı həkim kollektivi formalaşmışdır.

Davamını oxu